Các đơn vị tư vấn M&A chuyên biệt đang dần chiếm lĩnh thị trường*

Vai trò của đơn vị tư vấn cho giao dịch M&A vì thế được định vị rất rõ nét. Dịch vụ tư vấn M&A đang được cung cấp bởi 4 mô hình chính: ngân hàng đầu tư (Investment bank), công ty kiểm toán đa quốc gia (Big 4), công ty môi giới (Broker), công ty tư vấn chuyên biệt (Boutique firm).

Mỗi mô hình hoạt động đều có những điểm mạnh và điểm yếu. Tuy nhiên, sự gia tăng và phát triển mạnh mẽ của các công ty tư vấn M&A chuyên biệt trong vài năm trở lại đây trở thành một đề tài thú vị mà tờ Financial Times đã đề cập năm 2017.

Những con số biết nói

Theo Dealogic Insights Research, tổng giá trị thị trường tư vấn M&A của thế giới trong nửa đầu năm 2020 bị ảnh hưởng bởi Covid-19 đã ở mức thấp nhất trong 15 năm.

Trong khi đó, các công ty tư vấn chuyên biệt vẫn giữ vững vị thế với thị phần tăng nhẹ. Theo Thomson Reuters, từ năm 2015, các công ty tư vấn chuyên biệt dần chiếm đến gần nửa thị phần thị trường châu Âu.

Thời điểm báo cáo vẫn chưa tính đến một số thương vụ lớn đang diễn ra, như thương vụ sáp nhập hơn 100 tỷ USD của Anheuser-Busch InBev với SABMiller.

Điều tương tự về vị thế của các công ty chuyên biệt này cũng xảy ra tại thị trường Mỹ và Australia. Kết quả nghiên cứu của Anna Loyeung, giảng viên tài chính Đại học Sydney, công bố trên Tạp chí Quản lý của Australia cho thấy, việc sử dụng tư vấn M&A chuyên biệt có tác dụng tích cực đối với cả bên mua (buy-side) lẫn bên bán (sell-side). Khi các thương vụ có tính phức tạp cũng như khoảng cách giữa hai bên xa, bên mua thường tìm đến tư vấn chuyên biệt vì tính chuyên nghiệp nổi trội của họ.

Họ có khả năng xác định các vấn đề quan trọng chính xác hơn và hoàn thành các thương vụ với kết quả tốt hơn.

M&A advisory at leading multinational firms, in many cases, is a secondary product and service besides their core businesses such as financial products, proprietary trading, securities, insurance, auditing, tax, and accounting.

Vị thế của các nhà tư vấn M&A chuyên biệt vì lẽ đó đang từng bước được nâng cao nhờ những giá trị vượt trội và tinh hoa mà họ mang lại.

Mảnh ghép giá trị quan trọng

Với tốc độ tăng trưởng ấn tượng hàng năm, Việt Nam đã trở thành một điểm đến hấp dẫn cho các luồng vốn đầu tư trong hơn một thập kỷ qua. Hoạt động M&A nếu trước đây chỉ là một khái niệm mới và mơ hồ, thì giờ đây đã trở nên thiết thực và sôi động.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp Việt vẫn còn gặp khó khăn khi phải đối diện với các quyết định trọng yếu trong việc gọi vốn và tiếp nhận đầu tư, đặc biệt là bắt đầu từ việc lựa chọn một nhà tư vấn phù hợp.

Theo bà Lê Bình, thị trường M&A Việt Nam nói chung và lĩnh vực tư vấn M&A nói riêng tuy còn mới nhưng có nhiều điểm tương đồng với xu hướng chung của thế giới. Với những ưu điểm vượt trội về chuyên môn, mô hình tư vấn M&A chuyên biệt sẽ là mảnh ghép giá trị quan trọng giúp các chủ doanh nghiệp Việt và các nhà đầu tư đón làn sóng đầu tư hiện đại ở Việt Nam hiệu quả hơn.

Một trong những khách hàng của ASART là một tập đoàn đa ngành lớn trên thế giới và cũng là nhà đầu tư lâu năm ở Việt Nam, đã chia sẻ: “Tôi thực sự đánh giá cao việc ASART thường xuyên giới thiệu rất nhiều cơ hội đầu tư vào các lĩnh vực kinh doanh khác nhau tại Việt Nam, điều này giúp chúng tôi không chỉ hiểu chi tiết về các dự án cụ thể, mà còn cả xu hướng và chuyển động của một số ngành nhất định như chăm sóc sức khỏe và thị trường tiêu dùng.

Thật lòng mà nói, có nhiều dự án do các công ty tư vấn đa quốc gia nổi tiếng mang đến cho chúng tôi, nhưng thứ chúng tôi thực sự cần không phải là thông tin và các điều kiện giao dịch chung chung của các dự án đó, mà là tiếng nói và ý định thực sự của các chủ sở hữu của những công ty tiềm năng, vì chúng tôi luôn muốn tìm hiểu các đối tác chiến lược tại Việt Nam trên cơ sở lâu dài.

Tôi hiểu người Việt Nam là những người giỏi và tự hào, nhưng hơi nhút nhát với người nước ngoài nên họ thường có xu hướng ngại mở lòng để chia sẻ các suy nghĩ thật sự của mình.

ASART là một tư vấn chuyên biệt chuyên nghiệp với đội ngũ nhiều kinh nghiệm thực sự có mặt ở Việt Nam và vì vậy công ty có thể nói chuyện cởi mở và trung thực với các khách hàng của mình. Đó là điều mà chúng tôi nhận được khi nói chuyện với ASART và hy vọng sẽ mãi tiếp tục là như thế.”

Các doanh nghiệp Việt cũng như các nhà đầu tư cần vô cùng sáng suốt trong từng bước đi chiến lược và tài chính của mình để mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh một cách bền vững. Thoái vốn, phát triển, hay khẳng định tên tuổi bằng M&A là một con đường đầy hoa hồng nhưng cũng đầy gai nhọn. Mọi bước đi và sự tăng trưởng cần tính toán hợp lý cùng tầm nhìn rõ rệt, nếu không thì sẽ có nhiều tiếc nuối và cái giá phải trả sẽ không nhỏ.

*Bài viết này được đăng tải bởi Báo Đầu Tư, Bình Lê ngày 22 tháng 11 năm 2022.